رکورد تاریخی طلا در آمریکا، چین و ایران / قیمت طلا تحت تاثیر سیاست‌های تهاجمی ترامپ و پاسخ متقابل چین
روزنو :قیمت طلا تحت تاثیر سیاست‌های تهاجمی ترامپ، پاسخ متقابل چین، کاهش نرخ بهره و همچنین استراتژی‌های ذخیره‌سازی طلا توسط دولت‌ها، به‌ویژه امریکا، چین و حتی ایران به رکوردهای تاریخی رسیده است.
در میانه آشوب‌های ژئوپلیتیکی و جنگ تعرفه‌ای میان ایالات‌متحده و چین، بازار جهانی طلا به صحنه‌ای از نبردهای اقتصادی بدل شده است. قیمت طلا تحت تاثیر سیاست‌های تهاجمی ترامپ، پاسخ متقابل چین، کاهش نرخ بهره و همچنین استراتژی‌های ذخیره‌سازی طلا توسط دولت‌ها، به‌ویژه امریکا، چین و حتی ایران به رکوردهای تاریخی رسیده است.
این گزارش، روند صعودی طلا، دلایل پشت پرده آن و نقش ایران در این بازی طلایی را واکاوی می‌کند. با آغاز موج جدیدی از تعرفه‌ها توسط دولت ترامپ بر واردات کالاهای چینی، نرخ برخی تعرفه‌ها به بیش از ۱۴۵ درصد افزایش یافته است. این اقدام، پاسخی تند از سوی پکن را به دنبال داشت که تعرفه‌ها را تا آستانه ۱۲۵ درصد بالا برد. بازار جهانی با مشاهده این تقابل، وارد فاز جدیدی از نااطمینانی شد؛ نااطمینانی‌ای که سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های امن همچون طلا سوق داد. سیاست پولی در کنار بحران‌های تجاری، سیاست‌های پولی فدرال رزرو امریکا نیز بر جذابیت طلا افزوده است. انتظار کاهش نرخ بهره تا سقف یک درصد در سال جاری، باعث شده بازدهی ابزارهای مالی کاهش یابد و جذابیت طلا افزایش پیدا کند. این در‌حالی است که اوراق قرضه دولتی امریکا نیز دچار افت بازدهی شده‌اند، مساله‌ای که فشار بر دلار را افزایش و تمایل به خرید طلا را بیشتر کرده است. در بازار آسیا، طلا به ۳۲۱۹.۴۸ دلار در هر اونس رسید. جهشی که از عوامل متعددی از‌جمله فرار سرمایه از بازارهای پرریسک، افزایش خرید بانک‌های مرکزی آسیایی و نگرانی از رکود اقتصادی نشات می‌گیرد. چین و هند به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان طلا، به دنبال کاهش اثرات دلار در ذخایر ارزی خود، ذخایر طلای خود را در دو سال گذشته به‌طور چشمگیری افزایش داده‌اند. نقش چین؛ بانک مرکزی چین، تنها در شش ماه گذشته بیش از ۱۲۰ تن طلا به ذخایر خود افزوده است. براساس داده‌های شورای جهانی طلا، چین از سال ۲۰۱۹ تاکنون نزدیک به ۹۰۰ تن طلا خریداری کرده که این موضوع نشان‌دهنده جهت‌گیری آشکار پکن برای کاهش وابستگی به دلار امریکاست. چین همچنین در تلاش است با توسعه یوان دیجیتال و تقویت پشتوانه آن با طلا، جایگاه خود را در بازارهای مالی بین‌المللی ارتقا دهد. امریکا در زمین طلا؛ ایالات‌متحده همچنان بزرگ‌ترین دارنده ذخایر طلای جهان است. فورت ناکس، با ذخیره‌ای بالغ بر ۸۱۳۳ تن طلا، به عنوان پشتیبان دلار در مواقع بحران عمل می‌کند. اگرچه امریکا در سال‌های اخیر خرید گسترده‌ای نداشته، اما حفظ این حجم از طلا، نوعی قدرت ژئوپلیتیکی برای این کشور به شمار می‌رود،به‌ویژه در شرایطی که تحریم‌ها، بی‌ثباتی در بازارهای مالی و جنگ‌های نیابتی به نقطه جوش رسیده‌اند.
در این میان، ایران نیز با وجود محدودیت‌های شدید بین‌المللی، ذخیره‌سازی طلا را در دستور کار قرار داده است. طبق آخرین آمار منتشرشده از‌سوی بانک مرکزی، ایران در 10 سال گذشته بیش از ۱۲۰ تن طلا ذخیره کرده که ارزش آن با توجه به قیمت فعلی جهانی، بیش از ۱۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این حجم از طلا، به‌ویژه در دوران تحریم‌های ارزی و محدودیت‌های نقل‌وانتقال بین‌المللی، پشتوانه‌ای مهم برای حفظ ارزش پول ملی و تامین نقدینگی بوده است. در‌حالی که قیمت هر اونس طلا از حدود ۱۶۰۰ دلار در سال ۲۰۱۸ به بالای ۳۲۰۰ دلار در فروردین ۱۴۰۴ رسیده، ارزش ذخایر طلای ایران بیش از دوبرابر شده است. تنها در یک‌سال گذشته، سود افزایشی ناشی از رشد قیمت جهانی طلا، برای ایران رقمی بالغ بر ۳.۵ میلیارد دلار بوده است. با توجه به نبود دسترسی گسترده به بازارهای مالی بین‌المللی، طلا به عنوان دارایی استراتژیک، توانسته تا حدی جای خالی دلارهای نفتی را پر کند. بازار داخلی اما برخلاف بازار جهانی، بازار داخلی طلا در ایران چهره‌ای متناقض دارد. نادر بذرافشان، رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران، اخیرا اعلام کرد که با وجود افزایش حدود ۲۰۰ دلاری قیمت جهانی، قیمت طلا در ایران کاهشی بوده است. این تناقض ناشی از کاهش نرخ ارز، افت تقاضا در بازار داخلی و همچنین رکود اقتصادی است. کاهش تقاضا باعث شده حتی سکه تمام بهار آزادی نیز تا ۲.۸ میلیون تومان کاهش قیمت داشته باشد. حباب خطرناک با وجود افت قیمت‌ها، بازار داخلی همچنان با پدیده حباب سکه مواجه است. حبابی که به گفته بذرافشان، در برخی موارد به بالای ۱۵ میلیون تومان می‌رسد. این حباب نتیجه شکاف میان قیمت جهانی و داخلی، نوسانات نرخ ارز و البته عدم شفافیت در عرضه و تقاضاست.
پدیده‌ای که باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران خرد و بی‌اعتمادی به بازار شده است. صندوق‌های طلا یکی از نقاط روشن بازار داخلی در ماه‌های گذشته، رشد سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا بوده است. این صندوق‌ها که به صورت غیرمستقیم سرمایه‌گذاران را در معرض نوسانات طلا قرار می‌دهند، در دوران بی‌ثباتی ارزی و سیاسی، گزینه‌ای جذاب برای پوشش ریسک محسوب می‌شوند. در شش ماه گذشته، حجم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا در بورس ایران رشد ۶۵درصدی داشته است. آینده طلا؛ بررسی روند بازار نشان می‌دهد که طلا در آینده نزدیک همچنان مسیر صعودی خود را ادامه خواهد داد. سیاست‌های پولی تسهیلی، تورم جهانی، نااطمینانی سیاسی و رقابت فزاینده میان قدرت‌های بزرگ، زمینه‌ساز تداوم جذابیت طلا خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود در صورت تشدید جنگ تعرفه‌ای یا بحران‌های جدید ژئوپلیتیکی، قیمت طلا حتی از سقف‌های فعلی نیز عبور کند. پیشنهاد راهبردی برای ایران، ادامه ذخیره‌سازی طلا و تنوع‌بخشی به ذخایر ارزی اهمیت راهبردی دارد.
در شرایطی که دلار و یورو تحت تاثیر سیاست‌های غرب در معرض نوسان هستند، طلا می‌تواند سپری امن برای بانک مرکزی باشد. همچنین ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری گسترده‌تر، آموزش عمومی درباره نقش طلا در مدیریت دارایی و توسعه ابزارهای مشتقه در بورس کالا، از‌جمله اقداماتی است که می‌تواند اقتصاد ایران را در برابر شوک‌های خارجی مقاوم‌تر سازد. در جهانی که هر روز بر پیچیدگی آن افزوده می‌شود، طلا از یک فلز زرد به ابزاری برای قدرت‌نمایی اقتصادی تبدیل شده است. بازیگران بزرگ مثل چین و امریکا با تکیه بر ذخایر طلای خود، در حال بازتعریف قواعد بازی‌اند. ایران نیز با سیاست‌های هوشمندانه در ذخیره‌سازی طلا، توانسته در این میدان بایستد.
