گزارش نیویورک تایمز از ابعاد دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا/ ورود به فاز فنی، بدون الزام به برچیدن زیرساخت هسته‌ای ایران
روزنو :نیویورک تایمز در گزارشی به ابعاد دور دوم مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا از منظر خود پرداخته است.
متن گزارش نیویورک تایمز به این شرح است:
ایالات متحده روز شنبه دور دوم گفت‌وگوهای دیپلماتیک خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای تهران را در رم به پایان رساندند و توافق کردند روند مذاکرات با سرعت بیشتری ادامه یابد. به گفته مقامات ایرانی، این مذاکرات نیازی به برچیدن زیرساخت گسترده هسته‌ای ایران نخواهد داشت.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پس از دیدار با استیو ویتکاف، فرستاده رئیس‌جمهور ترامپ، اعلام کرد که قرار است گروهی از کارشناسان در روزهای آینده برای بررسی جزئیات فنی تشکیل جلسه دهند. محور این گفت‌وگوها تعیین حداکثر سطح مجاز غنی‌سازی اورانیوم، حجم ذخایر هسته‌ای مجاز ایران و سازوکارهای راستی‌آزمایی و نظارت بر توافق خواهد بود.
اما در این چارچوب، یک نکته ضمنی وجود دارد: دولت ترامپ ممکن است از موضع اولیه خود که خواستار «برچیدن کامل» سایت‌های هسته‌ای ایران و زرادخانه موشک‌های دوربرد بود، عقب‌نشینی کند. این درخواست پیش‌تر توسط مایکل والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، مطرح شده بود.
این اختلاف‌نظر، یعنی اینکه آیا ایران می تواند همچنان توانایی تولید سوخت هسته‌ای داشته باشد یا خیر، باعث شکاف‌های شدید در درون تیم ترامپ شده است. این اختلاف‌ها حتی پیش از گفت‌وگوهای روز شنبه، در محافل عمومی هم منعکس شد. نشست رم در اقامتگاه سفیر عمان برگزار شد که نقش میانجی در مذاکرات را ایفا می‌کند.
جناح تندرو در دولت آمریکا، به رهبری والتز و وزیر خارجه مارکو روبیو، هشدار داده‌اند که باقی ماندن توان تولید سوخت هسته‌ای برای ایران، خطرناک و غیرقابل قبول است.
پذیرش محدودیت‌هایی در سطح غنی‌سازی اورانیوم و حجم ذخایر، ترامپ را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد؛ چرا که این توافق از جنبه‌هایی به توافق ۲۰۱۵ دولت اوباما شباهت دارد—توافقی که ترامپ آن را «فاجعه‌بار» خوانده و در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شده بود.
مقامات ایرانی تأکید کرده‌اند که حاضر به برچیدن یا نابودی زیرساخت‌های هسته‌ای خود نیستند. ویتکاف نیز در محافل خصوصی به همکاران خود گفته که در صورت پافشاری بر «برچیدن کامل»، شانسی برای دستیابی به توافق نخواهد داشت—و در نتیجه تنها راه باقی‌مانده، حمله نظامی خواهد بود. اسرائیل نیز همچنان خواستار اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران است، که به احتمال زیاد با مشارکت آمریکا همراه خواهد بود.
یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا پس از پایان گفت‌وگوها گفت که پیشرفت «بسیار خوبی» در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم حاصل شده است.
ایرانی‌ها در مذاکرات خصوصی اعلام کرده‌اند که حاضرند سطح غنی‌سازی را به همان مقدار مندرج در توافق ۲۰۱۵ یعنی ۳.۶۷ درصد کاهش دهند—سطحی که فقط برای تولید سوخت نیروگاهی کاربرد دارد.
از زمان خروج ترامپ از برجام، ایران سطح غنی‌سازی را به حدود ۶۰ درصد رسانده که تنها چند درصد با سطح لازم برای ساخت بمب فاصله دارد. اکنون تهران دو گزینه پیش رو دارد: یا با سرعت به سمت سلاح هسته‌ای حرکت کند، یا با آمریکا به توافقی برای بازگشت به سطح برجام برسد.
ارون دیوید میلر از بنیاد کارنگی گفت:
«آنچه اکنون در رم و عمان رخ می‌دهد، با نوعی طنز تاریخی، شباهت زیادی به توافقی دارد که اوباما امضا کرده بود—توافقی که ترامپ آن را تخریب کرد.»
وی افزود: «شاید این تنها چیزی باشد که ترامپ می‌تواند به دست بیاورد.»
ویتکاف در مصاحبه‌ای گفته بود که ممکن است توافقی حاصل شود که به ایران اجازه دهد در سطوح پایین سوخت هسته‌ای تولید کند، البته با نظارت شدید. اما پس از انتقادها، او در شبکه‌های اجتماعی نوشت که موضع رسمی آمریکا این است که ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحات هسته‌ای خود را متوقف و حذف کند—کلمه کلیدی: «حذف».
با پایان دور دوم مذاکرات، قرار است دور سوم به‌زودی در پایتخت عمان، مسقط برگزار شود.
مقامات آمریکایی در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توانند با توان غنی‌سازی محدود ایران کنار بیایند، طفره رفتند و تنها گفتند که ترامپ اعلام کرده ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.
طبق گزارش‌ها، والتز و روبیو همچنان با هرگونه اجازه به ایران برای حفظ توان هسته‌ای مخالف‌اند. روبیو روز جمعه در پاریس گفت:
«توافق باید نه فقط اکنون، بلکه در آینده نیز مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.»
ترامپ تاکنون در اظهارنظرهای خود، هدف استراتژیک مذاکرات را به‌طور واضح روشن نکرده، جز اینکه گفته ایران نباید بمب داشته باشد—پاسخی که از مواجهه با مسئله «آستانه‌هسته‌ای‌شدن» ایران طفره می‌رود.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بحران بین‌الملل، گفت ورود مذاکرات به مرحله فنی نشان‌دهنده رویکردی عمل‌گرایانه است و بحث درباره «برچیدن کامل» بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.
ایران همچنین پیشنهاد داده که تأسیسات غنی‌سازی به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک با یک کشور دیگر اداره شود—احتمالاً یکی از همسایگان عرب یا حتی خود آمریکا—تا تضمینی مضاعف بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای باشد.
به گفته یک مقام ارشد ایرانی، تهران آمادگی دارد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده را به روسیه یا کشور ثالثی منتقل کند، همان‌طور که در سال ۲۰۱۶ طبق برجام انجام داد. ایران اکنون مقدار زیادی اورانیوم ۶۰ درصدی در اختیار دارد که در صورت تصمیم به تسلیحاتی‌سازی، برای ساخت بیش از ۶ بمب هسته‌ای کافی است. (بر خلاف مذاکرات برجام ۲۰۱۵، در گفت‌وگوهای فعلی، کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا، روسیه و چین نقشی ندارند.)
عراقچی در گفت‌وگو با رسانه‌های ایرانی در رم گفت:
«آمریکایی‌ها هیچ موضوعی خارج از برنامه هسته‌ای مطرح نکردند. ما هم به آن‌ها گفته‌ایم که فقط درباره برنامه هسته‌ای گفت‌وگو می‌کنیم.»
حمید ابوطالبی، مشاور پیشین رئیس‌جمهور روحانی، نیز در مصاحبه‌ای از تهران گفت:
«پیشرفت مذاکرات نشانه مثبتی است، اما چالش‌های فراوانی باقی مانده است. مشکل اصلی جزئیات فنی نیست—بلکه استمرار سیاسی و دیپلماتیک است. حتی دقیق‌ترین توافق فنی هم بدون پایه‌ای پایدار، دوام نخواهد داشت.»
جالب اینکه، رسانه‌های ایرانی و برخی تحلیل‌گران محافظه‌کار تصویری از پرچم‌های کوچک ایران و آمریکا در کنار یکدیگر را منتشر کرده‌اند—حرکتی که با نمایش‌های همیشگی آتش زدن یا لگدمال کردن پرچم آمریکا در تضاد است.
