جزئیات دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا/ ایران به‌دنبال ارزیابی اراده واقعی آمریکا
روزنو :به گزارش وال‌استریت ژورنال به نقل از مقامات ایرانی و آمریکایی، دور دوم مذاکرات تهران و واشنگتن که روز شنبه در رم برگزار می‌شود، شامل تعیین جدول زمان‌بندی و احتمالا تدوین چارچوب توافق است. با این حال، بنابر این گزارش مانع اصلی حصول توافق، شکاف اطلاعاتی عمیق غرب درباره برنامه هسته‌ای ایران است.
وال‌استریت ژورنال نوشت: اگرچه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا خواستار دستیابی فوری به توافق هسته‌ای جدید با جمهوری اسلامی ایران است، اما برای اینکه هر توافقی اجرایی باشد، تهران نخست باید میزان تجهیزات و زیرساخت هسته‌ای و محل ذخیره‌سازی آنها را دقیقا اعلام کند.
به نوشته یورونیوز، آگاهی جامعه جهانی از موجودی برنامه هسته‌ای ایران با شکاف‌های مهمی روبه‌روست. تهران در سال‌های اخیر، نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را که یکی از شروط اصلی برجام بود، محدود کرده است. جمهوری اسلامی ایران همچنین در مواردی دوربین‌های نظارتی نصب‌شده در بخش‌های کلیدی زیرساخت‌های هسته‌ای را برچیده و عملا مانع بازرسی آژانس از این سایت‌ها شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سپتامبر ۲۰۲۳ اعلام کرده است که دیگر اطلاعات به‌روز و کاملی درباره طیفی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در اختیار ندارد و درنتیجه، نمی‌تواند تایید کند که ادعای تهران مبنی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای واقعیت دارد. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه و سرپرست هیات آمریکایی در مذاکره با جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است که خط قرمز دولت دونالد ترامپ جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای است.
مقامات اطلاعاتی آمریکا ماه گذشته اعلام کردند که باور ندارند جمهوری اسلامی ایران تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای گرفته باشد، اما معتقدند در صورت اتخاذ چنین تصمیمی، تهران تنها چند ماه با تولید آن فاصله دارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هفته جاری و پس از سفر به ایران گفت: «جمهوری اسلامی ایران فاصله چندانی با تولید سلاح هسته‌ای ندارد.»
دور دوم مذاکرات مقامات ایرانی و آمریکا روز شنبه ۱۹ آوریل در رم، پایتخت ایتالیا برگزار می‌شود. بنابر اعلام مقامات دوطرف، این مذاکرات احتمالا شامل تعیین جدول زمانی برای گفت‌و‌گو‌ها و تدوین چارچوب کلی برای توافق جدید است.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، هرگونه توافق جدید بدون آگاهی روشن از میزان مواد هسته‌ای و زیرساخت‌های موجود در ایران، بسیار پرخطر خواهد بود.
دیوید آلبرایت، بازرس سابق تسلیحاتی و رئیس اندیشکده «موسسه علوم و امنیت بین‌المللی» گفت: «دونالد ترامپ دو ماه فرصت داد تا توافق نهایی شود. جمهوری اسلامی ایران باید همکاری کامل‌تری با آژانس داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که هر توافقی قابل اتکاست.»
مقامات آژانس در پی سفر آقای گروسی به ایران، گفتند که هنوز مشخص نیست که آیا تهران اطلاعات جزئی مورد نظر آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای را ارائه خواهد کرد یا خیر.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، گروسی در این سفر از ایران خواسته است که برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای، همکاری خود را با آژانس افزایش دهد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز پنجشنبه ضمن هشدار به آژانس مبنی بر این که نباید درگیر «سیاست‌ورزی و سیاسی‌کاری» شود، گفت که این نهاد می‌تواند نقش مهمی در حل پرونده هسته‌ای ایران ایفا کند.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، مهم‌ترین شکاف اطلاعاتی آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران، مربوط به موجودی سانتریفیوژ‌ها است.
با این حال آژانس همچنان دسترسی منظم به دو سایت غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران را دارد و می‌داند که ایران مواد شکافت‌پذیر را از این سایت‌ها منحرف نکرده است.
کارشناسان می‌گویند که آژانس هنوز می‌تواند برای بازسازی تصویری معتبر از موجودی سانتریفیوژ‌های ایران تلاش کند. آژانس می‌تواند از طریق بازرسی‌ها و آزمایش‌های مختلف، تخمینی از حجم تولید مواد شکاف‌پذیر ایران ارائه داده و آن را با موجودی اعلام‌شده مطابقت دهد. اما به‌گفته یک دیپلمات اروپایی درگیر در پرونده هسته‌ای ایران، این روند ممکن است تا شش ماه زمان ببرد و حتی با این وجود، بعید است آژانس به تصویری کامل دست یابد.
تهران پیش از اجرای توافق همچنین باید تکلیف تحقیقات آژانس درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای که در ایران یافت شده است را تعیین کند.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، این موضوع از منظر سیاسی، چالشی جدی برای ایران است. به‌باور آژانس و مقامات غربی، این مواد احتمالا ریشه در برنامه‌های تسلیحاتی دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی دارد. اما تهران همواره انجام چنین فعالیت‌هایی را رد کرده است. بدون ارائه جزئیات درباره منشا این مواد و محل نگهداری کنونی آنها، ایران ممکن است نتواند این پرونده را مختومه کند.
ایران به‌دنبال ارزیابی اراده واقعی آمریکا
خبرگزاری تسنیم نیز نوشت: سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان بامداد امروز شنبه ۳۰ فروردین ماه به‌منظور شرکت در دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا وارد رم پایتخت ایتالیا شد.
این مذاکرات به‌ریاست سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان و استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور خاورمیانه در ایتالیا برگزار می‌شود.
این دور از مذاکرات نیز همچون دور نخست به‌صورت غیرمستقیم و از طریق بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه سلطنت عمان خواهد بود.
مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا حدود ساعت ۱۴ (به وقت تهران) در رم آغاز خواهد شد.
از سیاق گفته‌ها و پیام‌ها و توئیت‌های منتشرشده از سوی وزیر امور خارجه و سخنگوی آن، طی چند روز اخیر و بامداد امروز می‌توان گفت طرف ایرانی همچنان در مرحله آزمودن نیت و جدیت طرف آمریکایی است.
بر این اساس این دور از مذاکرات بسیار مهم است به‌ویژه اینکه حرف‌های ضد و نقیضی از سوی مقام‌های آمریکایی در رابطه با اصل مذاکرات و خواسته‌های آنها مطرح شده است که برخی از آن خواسته‌ها اساساً غیرواقعی و نشدنی است، و به‌مثابه آزموده را آزمودن خطاست اصولاً نباید از سوی آمریکا مطرح شود.
خبرنگار تسنیم که همراه هیئت وزیر امور خارجه حضور دارد می‌گوید که هیئت ایرانی اعلام کرده است با یک موضع مشخص و نظر شفاف وارد مذاکره غیرمستقیم با آمریکا شده‌اند و منتظرند جدیت و اراده واقعی و متقابل آمریکا را ارزیابی کرده و محک بزنند.
بقائی: آمریکا ابهامات را رفع نماید
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در خصوص محتوای مذاکرات گفت: برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران کاملا منطبق با موازین و اسناد ذیربط بین‌المللی از جمله معاهده منع اشاعه هسته‌ای است و جمهوری اسلامی ایران در چارچوب پذیرفته‌شده بین‌المللی ضمن عمل به تعهدات خود مصمم به حفظ و اعمال حقوق مشروع و قانونی خود در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است.
بقائی افزود: چارچوب مواضع و مطالبات جمهوری اسلامی ایران در رابطه با رفع تحریم‌های غیرقانونی و بحث هسته‌ای کاملا روشن است و در دور نخست مذاکرات نیز به طرف مقابل منعکس شده است. در عین حال با توجه به مواضع ضد و نقیضی که طی چند روز گذشته از مقام‌های مختلف آمریکایی شنیده‌ایم، انتظار داریم طرف آمریکایی در گام نخست در این زمینه توضیح دهد و ابهام‌های جدی ایجادشده در مورد نیت و جدیت خود را رفع نماید.
بقائی با یادآوری سابقه آمریکا در بدعهدی و زیاده‌خواهی، تأکید کرد: تکرار روش‌های گذشته قطعاً مفید نخواهد بود و "گام رو به جلو" تنها در صورتی قابل تحقق است که طرف مقابل با واقع‌بینی و بدون تأثیرپذیری از محافل تندروی جنگ‌طلب از جمله رژیم صهیونیستی، از طرح درخواست‌های غیرواقعی و نامعقول که مغایر با قواعد و عرف پذیرفته‌شده بین‌المللی نیز است، خودداری کند و رویکرد سازنده و معقولی در پیش بگیرد.
